ΠEEA

(Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης). Έτσι ονομαζόταν επίσημα η κυβέρνηση των βουνών την περίοδο της Κατοχής. Ιδρύθηκε στις 10 Μαρτίου 1944 στο χωριό Βίνιανη της Ευρυτανίας, με πρωτοβουλία της Κεντρικής Επιτροπής του EAM, που για τον σκοπό αυτό είχε απευθυνθεί, από τα τέλη 1943, σε όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις, καθώς και στην εξόριστη ελληνική κυβέρνηση του Εμμ. Τσουδερού. Κύριος και πρωταρχικός σκοπός της ΠEEA, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ιδρυτική της πράξη, ήταν «να συντονίσει και να διεξαγάγει με όλα τα μέσα και με όλες τις δυνάμεις μέσα στην Ελλάδα και στο πλευρό των Συμμάχων μας τον αγώνα κατά των κατακτητών». Ειδικότερα, η ΠEEA διακήρυξε πως θα αγωνιστεί για την εκδίωξη και τη συντριβή των Γερμανοβουλγάρων εισβολέων, για την εθνική απελευθέρωση, την εθνική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, καθώς και για την ολοκλήρωση της εθνικής αποκατάστασης και τη στρατηγική διαρρύθμιση των ελληνικών συνόρων. Στις επιδιώξεις της ήταν επίσης και η εξάλειψη του ντόπιου φασισμού, η τιμωρία όσων συνεργάστηκαν με τον εχθρό και η διάλυση των ένοπλων ελληνικών σωμάτων που βοηθούσαν τους κατακτητές. Η αρχική σύνθεση της ΠEEA περιλάμβανε τους συνταγματάρχες Ευριπίδη Μπακιρτζή και Μανόλη Μάντακα, τον Γιώργη Σιάντο, γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του KKE, τον Ηλία Τσιριμώκο, γενικό γραμματέα του κόμματος της ΕΛΣ (Ελληνικής Λαϊκής Δημοκρατίας), και τον Κώστα Γαβριηλίδη, γενικό γραμματέα του AKE (Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας). Για την εκπλήρωση των σκοπών της, η ΠEEA ανέλαβε τη διοίκηση των ανταρτικών ομάδων με στόχο την αναδιοργάνωσή τους και τη συγκρότηση ενιαίου εθνικού στρατού. Επιπλέον ανέλαβε και την ανώτερη διοίκηση των περιοχών που είχαν απελευθερωθεί από τις ανταρτικές δυνάμεις, στις οποίες και επέβαλε δημοκρατικούς θεσμούς. Αποφάσισε επίσης να προωθήσει την κατοχύρωση των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων των κατοίκων των ελεύθερων περιοχών, την ικανοποίηση των άμεσων αναγκών τους, την περίθαλψη των θυμάτων και την εξασφάλιση, μετά την ολοκληρωτική απελευθέρωση της χώρας, της λαϊκής κυριαρχίας. Στις 18 Απριλίου 1944 η ΠEEA ανασχηματίστηκε και διευρύνθηκε με προσωπικότητες του ευρύτερου δημοκρατικού χώρου και της Aριστεράς του κόμματος των Φιλελευθέρων, όπως οι καθηγητές Αλέξανδρος Σβώλος, που ανέλαβε και την προεδρία της, Ν. Κόκκαλης και Α. Αγγελόπουλος, και οι πολιτευτές Ν. Aσκούτσης και Στ. Χατζήμπεης. Την ίδια εποχή η επιρροή της στα λαϊκά στρώματα αυξήθηκε σημαντικά. Ενδεικτικό της επιρροής της αυτής είναι και το γεγονός ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής ζήτησαν την αναγνώριση της ΠEEA ως της μοναδικής νόμιμης αρχής της αγωνιζόμενης Ελλάδας. Ανεξάρτητα από το γεγονός αυτό, η ΠEEA πραγματοποίησε θετικό έργο. Συγκάλεσε Εθνικό Συμβούλιο, έπειτα από γενικές ελεύθερες εκλογές, στις οποίες για πρώτη φορά ψήφισαν και οι γυναίκες, ψήφισε συντακτικές πράξεις για διάφορα βασικά προβλήματα, συνέταξε κώδικα της τοπικής αυτοδιοίκησης και πήρε μέτρα για την αύξηση της μαχητικής ικανότητας του ΕΛΑΣ. Το 1944 εξάλλου έστειλε στο Κάιρο αντιπροσωπεία η οποία υπέγραψε συμφωνία για την πραγματοποίηση μιας περαιτέρω διεύρυνσης της επίσημης πολιτικής ηγεσίας της χώρας, γνωστή και ως συμφωνία του Λιβάνου. Για τη διευκόλυνση της διεύρυνσης αυτής, τον Νοέμβριο του 1944 αυτοδιαλύθηκε, και μέλη της, ανάμεσα στα οποία και ο πρόεδρός της Αλέξανδρος Σβώλος, συνέπραξαν ως υπουργοί στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου.